In the last posts we covered five different verb-forms, using पठ् /
paTh (read) and गम् / gam (go) धातु / dhaatu. For better vocabulary the
following is a list of different sentences using many more verbs and
nouns for your reference. The sentences cover all the five verb-forms we
have covered so far.
| Present Tense - लट्लकार / laTlakaara | ||||
| आङ्ग्लभाषा / English | संस्कृत / Sanskrit | शब्द Noun | धातु Verb | Notes |
| The boy reads/is reading. | बालकः पठति baalakaH paThati | बालक baalaka | पठ् paTh | लट्लकार or laTlakaara is the only verb-form to represent present tense. Unlike English where simple present (verb + s, verb + es) and present-continous (verb + ing) forms are possible, in Sanskrit laTlakaara represents both. So, "the boy reads" and "the boy is reading" will have same verb-forms. |
| The pupil is saluting. | शिष्यः नमति shiShyaH namati | शिष्य shiShya | नम् nam | |
| The elder brother speaks. | अग्रजः वदति agrajaH vadati | अग्रज agraja | वद् vad | |
| The father looks. | जनकः पश्यति janakaH pashyati | जनक janaka | दृश् dRRish | |
| The son is going to school. | पुत्रः विद्यालयं गच्छति putraH vidyaalaya.n gachchhati | पुत्र putra | गम् gam | |
| The horse runs. | अश्वः धावति ashvaH dhaavati | अश्व ashva | धाव् dhaav | |
| The tree bears fruit. | वृक्षः फलति vRRikshaH phalati | वृक्ष vRRiksha | फल् phal | |
| The servant is standing. | सेवकः तिष्ठति sevakaH tiShThati | सेवक sevaka | स्था sthaa | |
| The beggar wanders. | भिक्षुकः अटति bhikshukaH aTati | भिक्षुक bhikshuka | अट् aT | |
| He is laughing. | सः हसति saH hasati | तद् (पुं) tad (pu.n) | हस् has | |
| The mother cooks. | अम्बा पचति ambaa pachati | अम्बा ambaa | पच् pach | |
| The son is laughing. | सुतः हसति sutaH hasati | सुत suta | हस् has | |
| The girl writes poems. | वाला पद्यानि लिखति vaalaa padyaani likhati | वाला vaalaa | लिख् likh | |
| She is drinking milk. | सा दुग्धं पिवति saa dugdha.n pivati | तद् (स्त्री) tad (strii) | पा paa | |
| It is evening. | सन्ध्या भवति sandhyaa bhavati | सन्ध्या sandhyaa | भू bhuu | |
| The goat grazes. | अजः चरति ajaH charati | अज aja | चर् char | |
| She is leading. | सा नयति saa nayati | तद् (स्त्री) tad (strii) | नी nii | |
| The flower blooms. | पुष्पं विकसति puShpa.n vikasati | पुष्प puShpa | वि + कस् vi + kas | |
| The fruit falls. | फलम् पतति phalam patati | फल phala | पत् pat | |
| Friend is giving. | मित्रं यच्छति mitra.n yachchhati | मित्र mitra | यच्छ् yachchh | |
| Artists are sketching. | चित्रकाराः लिखन्ति chitrakaaraaH likhanti | चित्रकार chitrakaara | लिख् likh | |
| Porters are carrying. | भारवाहाः वहन्ति bhaaravaahaaH vahanti | भारवाह bhaaravaaha | वह् vah | |
| Theives are running. | चोराः धावन्ति choraaH dhaavanti | चोर chora | धाव् dhaav | |
| Washermen are washing. | रजकाः क्षालयन्ति rajakaaH kshaalayanti | रजक rajaka | क्षाल् kshaal | |
| Carpenters do carpentry. | तक्षकाः तक्षन्ति takshakaaH takshanti | तक्षक takshaka | तक्ष् taksh | |
| Singers are singing. | गायकाः गायन्ति gaayakaaH gaayanti | गायक gaayaka | गै gai | |
| Dancers are dancing. | नटाः नृत्यन्ति naaTaaH nRRityanti | नट naTa | नृत् nRRit | |
| Cooks are cooking. | पाचकाः पचन्ति paachakaaH pachanti | पाचक paachaka | पच् pach | |
| Devotees are meditating. | भक्ताः ध्यान्ति bhaktaaH dhyaanti | भक्त bhakta | ध्यै dhyai | |
| They smell flowers. | ते पुष्पाणि जिघ्रन्ति te puShpaaNi jighranti | तद् (पुं) tad (pu.n) | घ्रा ghraa | |
| They remember. | ते स्मरन्ति te smaranti | तद् (पुं) tad (pu.n) | स्मृ smRRi | |
| Barbers shave. | नापिताः मुण्डयन्ति naapitaaH muNDayanti | नापित naapita | मुण्ड् muND | |
| Weavers weave. | तन्तुवायाः वयन्ति tantuvaayaaH vayanti | तन्तुवाय tantuvaaya | - | |
| Goats graze. | अजाः चरन्ति ajaaH charanti | अज aja | चर् char | |
| Fruits shake. | फलानि स्फुरन्ति phaalaani sphuranti | फल phala | - | |
| You are reading the book. | त्वं पुस्तकं पठसि tva.n pustaka.n paThasi | युस्मद् yusmad | पठ् paTh | |
| You are saluting. | त्वं नमसि tva.n namasi | युस्मद् yusmad | नम् nam | |
| You are speaking. | त्वं वदसि tva.n vadasi | युस्मद् yusmad | वद् vad | |
| You see. | त्वं पश्यसि tva.n pashyasi | युस्मद् yusmad | दृश् dRRish | |
| All of you fall. | यूयं पतथ yuuya.n patatha | युस्मद् yusmad | पत् pat | |
| All of you are leading. | यूयं नयथ yuuya.n nayatha | युस्मद् yusmad | नी nii | |
| All of you rebuke. | यूयं निन्दथ yuuya.n nindatha | युस्मद् yusmad | निन्द् nind | |
| I wish. | अहम् इच्छामि aham ichchhaami | अस्मद् asmad | इष् iSh | |
| I am dancing. | अहम् नृत्यामि aham nRRityaami | अस्मद् asmad | नृत् nRRit | |
| I remember. | अहम् स्मरामि aham smaraami | अस्मद् asmad | स्मृ smRRi | |
| I reside. | अहम् वसामि aham vasaami | अस्मद् asmad | वस् vas | |
| I am asking a question. | अहम् प्रश्नं पृच्छामि aham prashna.n pRRichchhaami | अस्मद् asmad | प्रच्छ् prachchh | |
| We play. | वयं क्रीडामः vaya.n kriiDaamaH | अस्मद् asmad | क्रीड् krriD | |
| We are writing. | वयं लिखामः vaya.n likhaamaH | अस्मद् asmad | लिख् likh | |
| We are drinking. | वयं पिबामः vaya.n pibaamaH | अस्मद् asmad | पा paa | |
| Future Tense - लृट्लकार / lRRiTlakaara | ||||
| आङ्ग्लभाषा / English | संस्कृत / Sanskrit | शब्द Noun | धातु Verb | Notes |
| The boy will read. | बालकः पठिष्यति baalakaH paThiShyati | बालक baalaka | पठ् paTh | - |
| The student will go to school. | च्छात्रः विद्यालयं गमिष्यति chchhaatraH vidyaalaya.n gamiShyati | च्छात्र chchhaatra | गम् gam | - |
| They will speak. | ते वदिष्यन्ति te vadiShyanti | तद् (पुं) tad (pu.n) | वद् vad | - |
| Artist will sketch the picture. | चित्रकारः चित्रं लिखिष्यति chitrakaaraH chitra.n likhiShyati | चित्रकार chitrakaara | लिख् likh | - |
| It will be evening. | सन्ध्या भविष्यति sandhyaa bhaviShyati | सन्ध्या sandhyaa | भू bhuu | - |
| Teacher will teach. | गुरुः पाठयिष्यति guruH paaThayiShyati | गुरु guru | पाठ् / paaTh | - |
| The flowers will bloom. | पुष्पाणि विकसिष्यन्ति puShpaaNi vikasiShyanti | पुष्प puShpa | वि + कस् vi + kas | - |
| Barber will shave. | नापितः मुण्डयिष्यति naapitaH muNDayiShyati | नापित naapita | मुण्ड् muND | - |
| You will read. | त्वं पठिष्यसि tva.n paThiShyasi | युस्मद् yusmad | पठ् paTh | - |
| You all will play. | युयं क्रीडिष्यथ vaya.n kriiDiShyatha | युस्मद् yusmad | क्रीड् kriiD | - |
| I will go. | अहं गमिष्यामि aha.n gamiShyaami | अस्मद् asmad | गम् gam | - |
| I will write letter. | अहं पत्रम् लिखिष्यामि aha.n patram likhiShyaami | अस्मद् asmad | लिख् likh | - |
| We will play. | वयं क्रीडिष्यामः vaya.n kriiDiShyaamaH | अस्मद् asmad | क्रीड् kriiD | - |
| Past Tense - लङ्लकार / laN^lakaara | ||||
| आङ्ग्लभाषा / English | संस्कृत / Sanskrit | शब्द Noun | धातु Verb | Notes |
| The boy read/was reading. | बालकः अपठत् baalakaH apaThat | बालक baalaka | पठ् paTh | लङ्लकार or laN^lakaara is the only verb-form to represent past tense. Unlike English where simple past and past-continous (verb + ing) forms are possible, in Sanskrit laN^lakaara represents both. So, "the boy went" and "the boy was going" will have same verb-forms. Past tense can also be represented using तवत् (tavat) prefix with the verbs. This has been covered in a different chapter. |
| He played. | सः अक्रीडत् saH akriiDat | तद् (पुं) tad (pu.n) | क्रीड् kriiD | |
| She stood. | सा अतिष्ठत् saa atiShThat | तद् (स्त्री) tad (strii) | स्था sthaa | |
| Cobbler gave the sandal. | चर्मकारः पादरक्षाम् अयच्छत् charmakaarah paadarakshaam ayachchhat | चर्मकार charmakaara | यच्छ् yachchh | |
| The lion killed the deer. | सिंहः मृगम् अमारयत् si.nhaH mRRigam amaarayat | सिंह si.nha | मृ mRRi | |
| The tiger ate flesh. | व्याघ्रः मांसम् अखादत् vyaaghraH maa.nsam akhaadat | व्याघ्र vyaaghra | खाद् khaad | |
| The cat saw the rat. | मार्जारः मूषकम् अपश्यत् maarjaaram muuShakam apashyat | मार्जार maarjaara | दृश् dRrish | |
| The friend wrote a letter. | वयसः पत्रम् अलिखत् vayasaH patram alikhat | वयस vayasa | लिख् likh | |
| One went to village. | एकः ग्रामम् अगच्छत् ekaH graamam agachchhat | एक eka | गम् gam | |
| They laughed. | ते अहसन् te ahasan | तद् (पुं) tad (pu.n) | हस् has | |
| Students played. | च्छात्रः अक्रीडन् chchhaatraaH akriiDan | च्छात्र chchhaatra | क्रीड् kriiD | |
| Thieves stole the box. | चोराः पेटिकाम् अहरन् choraaH peTikaam aharan | चोर chora | हर् har | |
| Students asked question. | च्छात्राः प्रश्नम् अपृच्छन् chchhaatraaH prashnam apRRichchhan | च्छात्र chchhaatra | प्रच्छ् prachchh | |
| Bisons grazed grass. | महिषाः तृणानि अचरन् mahiShaaH tRiNaani acharan | महिष mahiSha | चर् char | |
| Women sang. | महिलाः अगायन् mahilaaH agaayan | महिला mahilaa | गै gai | |
| Snakes swallowed frogs. | सर्पाः मण्डूकान् अगिलन् sarpaaH maNDuukaan agilan | सर्प sarpa | गिल् gil | |
| Porters bore the burden. | भारवाहाः भारम् अवहन् bhaaravaahaaH bhaaram avahan | भारवाह bharavaaha | वह् vah | |
| Fishermen took away the fish. | धिवराः मीनम् अनयन् dhivaraaH miinam anayan | धिवर dhivara | नी nii | |
| You ran. | त्वम् अधावः tvam adhaavaH | युस्मद् yusmad | धाव् dhaav | |
| You danced. | त्वम् अनृत्यः tvam anRRityaH | युस्मद् yusmad | नृत् nRRit | |
| You read. | त्वम् अपठः tvam apaThaH | युस्मद् yusmad | पठ् paTh | |
| All of you saw the book. | यूयं पुस्तकम् अपश्यत् yuuya.n pustakam apashyat | युस्मद् yusmad | दृश् dRRish | |
| All of you ate. | यूयं अखादतः yuuya.n akhaadataH | युस्मद् yusmad | खाद् khaad | |
| I saluted the teacher. | अहं गुरूम् अनमम् aha.n guruum anamam | अस्मद् asmad | नम् nam | |
| I remembered the matter. | अहं विषयम् अस्मरम् aha.n viShayam asmaram | अस्मद् asmad | स्मृ smRRi | |
| I smelt the flower. | अहं पुष्पम् अजिघ्रम् aha.n puShpam ajighram | अस्मद् asmad | घ्रा ghraa | |
| I saw the picture. | अहं चित्रम् अपश्यम् aha.n chitram apashyam | अस्मद् asmad | दृश् dRRish | |
| I wrote a letter. | अहं पत्रम् अलिखम् aha.n patram alikham | अस्मद् asmad | लिख् likh | |
| We spoke. | वयम् अवदाम vayam avadaama | अस्मद् asmad | वद् vad | |
| We ate. | वयम् अखादाम vayam akhaadaama | अस्मद् asmad | खाद् khaad | |
| We played. | वयम् अक्रीडाम vayam akriiDaama | अस्मद् asmad | क्रीड् kriiD | |
| Imperative Mood - आझयांलोट्लकार / aajhaayaa.nloTlakaara | ||||
| आङ्ग्लभाषा / English | संस्कृत / Sanskrit | शब्द Noun | धातु Verb | Notes |
| Let the boy read. | बालकः पठतु baalakaH paThatu | बालक baalaka | पठ् paTh | - |
| Let the boy write. | बालकः लिखतु baalakaH likhatu | बालक baalaka | लिख् likh | - |
| Let him carry. | सः वहतु saH vahatu | तद् (पुं) tad (pu.n) | वह् vah | - |
| Let the singer sing. | गायकः गायतु gaayakaH gaayatu | गायक gaayaka | गै gai | - |
| Let her run. | सा धावतु saa dhaavatu | तद् (स्त्री) tad (strii) | धाव् dhaav | - |
| Let the servant wash. | सेवकः प्रक्षालयतु sevakaH prakshaalayatu | सेवक sevaka | प्र + क्षाल् prakshaal | - |
| Let the girl read. | वाला पठतु vaalaa paThatu | वाला vaalaa | पठ् paTh | - |
| Let the student ask question. | च्छात्रः प्रश्नं पृच्छतु chchhaatra prashna.n pRRichchhatu | च्छात्र chchhaatra | प्रच्छ् prachchh | - |
| Let the dancers dance. | नटाः नृत्यन्तु naTaaH nRRityantu | नट naTa | नृत् nRRit | - |
| Let them reside. | ते वसन्तु te vasantu | तद् (पुं) tad (pu.n) | वस् vas | - |
| Let the beggars wander. | भिक्षुकाः अटन्तु bhikshukaaH aTantu | भिक्षुक bhikshuka | अट् aT | - |
| Let the women see. | महिलाः पश्यन्तु mahilaaH pashyantu | महिला | दृश् dRRish | - |
| You go. | त्वं गच्छ tva.n gachchha | युस्मद् yusmad | गम् gam | - |
| You stand up. | त्वं उत्तिष्ठ tva.n uttiShTha | युस्मद् yusmad | स्था sthaa | - |
| You drink. | त्वं पिब tva.n piba | युस्मद् yusmad | पा paa | - |
| All of you speak. | यूयं वदत yuuya.n vadata | युस्मद् yusmad | वद् vad | - |
| All of you go. | यूयं गच्छत yuuya.n gachchhata | युस्मद् yusmad | गम् gam | - |
| All of you see. | यूयं पश्यत yuuya.n pashyata | युस्मद् yusmad | दृश् dRRish | - |
| Let me go. | अहं गच्छानि aha.n gachchhaani | अस्मद् asmad | गम् gam | - |
| Let me write. | अहं लिखानि aha.n likhaani | अस्मद् asmad | लिख् likh | - |
| Let me read. | अहं पठानि aha.n paThaani | अस्मद् asmad | पठ् paTh | - |
| Let us drink. | वयं पिवाम vaya.n pivaama | अस्मद् asmad | पा paa | - |
| Let us ask. | वयं पृच्छाम vaya.n pRRichchhaama | अस्मद् asmad | प्रच्छ् prachchh | - |
| Let us sing. | वयं गायाम vaya.n gaayaama | अस्मद् asmad | गै gai | - |
| Optative Mood - विधैलिङ्लकार / vidhailiN^lakaara | ||||
| आङ्ग्लभाषा / English | संस्कृत / Sanskrit | शब्द Noun | धातु Verb | Notes |
| The boy should/may read. | बालकः पठेत् baalakaH paThet | बालक baalaka | पठ् paTh | विधैलिङ्लकार or vidhailiN^lakaara represents both should (should + verb)and may (may + verb) in the sentence. So, "the boy should go" and "the boy may go" will have the same verb-forms. |
| It may rain today. | अद्य वृष्टिं भवेत् adya vRRiShTi.n bhavet | - | भू bhuu | |
| Students should study. | च्छात्राः पठेत् chchhaatraaH paThet | च्छात्र chchhaatra | पठ् paTh | |
| Dancers may dance. | नटाः नृत्येयुः naTaaH nRRityeyuH | नटा naTa | नृत् nRRit | |
| Mother may cook. | अम्बा पचेत् ambaa pachet | अम्बा ambaa | पच् pach | |
| Servant should wash the cloathes. | सेवकः वस्त्राणि क्षालयेत् sevakaH vaastraaNi kshaalayet | सेवक sevaka | क्षाल् kshaal | |
| They may stay. | ते तिष्ठेयम् te tiShTheyam | तद् (पुं) tad (pu.n) | स्था sthaa | |
| She may go to school. | सा विद्यालयं गछ्चेत् saa vidyaalaya.n gachchhet | तद् (स्त्री) tad (strii) | गम् gam | |
| Boys may eat the fruits. | बालाः फलानि खादेयुः baalaaH phalaani khaadeyuH | बाल baala | खाद् khaad | |
| Women may sing. | महिलाः गायेयुः mahilaaH gaayeyuH | महिला mahilaa | गै gai | |
| You should salute the teacher. | त्वं गुरुम् नमे tvam gurum name | युस्मद् yusmad | नम् nam | |
| You should read. | त्वम् पठे tvam paThe | युस्मद् yusmad | पठ् paTh | |
| You should go to temple. | त्वम् देवालयं गच्छे tvam devaalaya.n gachchhe | युस्मद् yusmad | गम् gam | |
| All of you should remember the matter. | युयं विष्यं स्मरेत yuya.n viShya.n smareta | युस्मद् yusmad | स्मृ smRRi | |
| All of you should see the picture. | युयं चित्रं पश्येत yuya.n chitra.n pashyeta | युस्मद् yusmad | दृश् dRRish | |
| I should read the book. | अहं पुस्तकं पठेयम् aha.n pustaka.n paTheyam | अस्मद् asmad | पठ् paTh- | |
| I may play. | अहं क्रीडेयम् aha.n kriiDeyam | अस्मद् asmad | क्रीड् kriiD | |
| I should write the letter. | अहं पत्रं लिखेयम् aha.n patra.n likheyam | अस्मद् asmad | लिख् likh | |
| We should drink milk. | वयं दुग्धं पिवेम vaya.n digdha.n pivema | अस्मद् asmad | पा paa | |
| We may go to village. | वयं ग्रामं गच्छेम vaya.n graama.n gachchhema | अस्मद् asmad | गम् gam | |
कोई टिप्पणी नहीं:
एक टिप्पणी भेजें